De oogst van wilde eetbare planten is de afgelopen jaren in heel Spanje aanzienlijk afgenomen, maar in bepaalde gebieden zoals Mallorca neemt de consumptie ervan toe en is er een verandering in de perceptie waardoor de huidige consumenten ze gaan waarderen als gastronomische producten. Dit is het geval met zeevenkel.
Dit is een van de belangrijkste conclusies van de studie “From famine food to delicatessen”: Interpreting trends in the use of wild edible plants through cultural ecosystem services, dat werd gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, de Provinciale Raad van Badajoz, de Universiteit van Kent en de Generalitat de Catalunya.
De wetenschappelijke studie stelt dat de culturele waarden die geassocieerd worden met het oogsten en consumeren van sommige eetbare planten significante verschillen veroorzaken in dezelfde soort in verschillende geografische gebieden. “De voordelen die we halen uit de omgeving waarin we leven, los van het fysieke gebruik dat we ervan maken, hebben een sterke culturele betekenis.”
Dit zou verklaren waarom de consumptie van zogenaamde “hongersnoodgewassen” in bepaalde gebieden op peil blijft en in andere verdwijnt. Vóór de globalisering hielpen eetbare wilde planten zoals kamille, venkel, bramen, bosbessen, aardbeibomen en wilde asperges de armste klassen om hongersnoden te overleven in tijden van slechte oogsten.
Tegenwoordig zijn degenen die ze verzamelen voor consumptie in de minderheid, maar “hongersnoodplanten” zijn nog steeds belangrijke ingrediënten in de traditionele keuken. De “fonoll marí” wordt verkocht in delicatessenwinkels en is erg populair bij Duitse toeristen en buitenlandse inwoners.
In een samenleving met een toenemende bevolkingsdichtheid zijn sommige regio’s gedwongen om de oogst van “hongersnoodplanten” te reguleren. Sommige daarvan worden gevonden in bijzonder kwetsbare gebieden, zoals de kust, waar veel bezoekers komen. Op de Balearen is voor het oogsten van zeevenkel voor commerciële doeleinden voorafgaande toestemming nodig van het regionale Ministerie van Landbouw en Natuurbeheer. Hoewel het verspreidingsgebied en de overvloed bewaard zijn gebleven, wordt het beschouwd als een speciaal beschermde soort.
Wanneer het regionale Ministerie van Landbouw en Milieu toestemming geeft voor de oogst, specificeert het het gebied waarin de activiteit mag worden uitgevoerd, de oogstdata en de maximale hoeveelheid in kilogrammen, zodat deze vergunningen de toekomst van de soort niet in gevaar brengen.
De stijgende zeespiegel en steeds hevigere stormen zijn potentiële bedreigingen waarmee rekening moet worden gehouden bij de beoordeling van de staat van instandhouding. De belangrijkste kustgebieden waar vergunningen kunnen worden aangevraagd voor het verzamelen van meer dan een kilo zeepapaver voor commerciële doeleinden, worden jaarlijks herzien zodat er indien nodig veranderingen kunnen worden aangebracht.
Vijf jaar geleden heeft Son Mesquidassa een proefboerderij opgezet om de teelt van zeevenkel in het binnenland van Mallorca uit te proberen. Voorheen kocht het bedrijf het product van verzamelaars om het te gebruiken in zijn augurken. Nu is het niet langer afhankelijk van de verzamelaars en heeft het zijn oogst aanzienlijk kunnen vergroten. Het project begon met een kleine plantage in de regio Pla en is nu uitgegroeid tot meer dan vier hectare op verschillende boerderijen. Tegen alle verwachtingen in hoeft het niet in de buurt van de zee te zijn.
“Sinds het mogelijk is om de zee-roze te kweken, zijn de jaarlijkse verzoeken om de wilde plant te verzamelen aanzienlijk afgenomen door een gebrek aan kopers,” meldt het Ministerie van Milieu. De overheid blijft echter de maximale hoeveelheid wilde planten die in hetzelfde gebied kunnen worden verzameld beperken om de optimale conditie van de soort te behouden.
“In sommige jaren is het aantal vergunningen verminderd, voornamelijk als gevolg van de hevige stormen die de kust troffen om het getroffen gebied de tijd te geven om te herstellen”, benadrukt de dienst voor het behoud van de soorten. In 2024 werden er slechts acht vergunningen afgegeven, één minder dan in 2023, toen er negen vergunningen werden afgegeven, volgens historische gegevens.
Bron: Agentschappen
