Sinds 2023 hebben zich enkele van de meest verwoestende en wijdverspreide droogteperiodes in de geschiedenis voorgedaan, die te wijten zijn aan de klimaatverandering en de aanhoudende druk op de watervoorraden en het landoppervlak. Dit zijn enkele van de belangrijkste bevindingen van een door de VN gesteund rapport dat woensdag (02.07.2025) in Sevilla werd gepresenteerd.
Het rapport “Belangrijke punten over droogte wereldwijd tussen 2023 en 2025” (Drought Hotspots Around the World 2023-2025) werd gepresenteerd tijdens de vierde internationale conferentie over ontwikkelingsfinanciering, die van 30 juni tot 3 juli door de Verenigde Naties werd georganiseerd in de Andalusische hoofdstad.
Het document is opgesteld door het Nationaal Centrum voor Droogtebestrijding van de Verenigde Staten (NDMC) en het Verdrag van de Verenigde Naties ter bestrijding van woestijnvorming (UNCCD), met steun van de Internationale Alliantie voor Droogtebestendigheid (IDRA).
De studie verzamelt informatie uit honderden overheids-, wetenschappelijke en mediabronnen om de gevolgen in de door droogte meest getroffen gebieden van Afrika (Somalië, Ethiopië, Zimbabwe, Zambia, Malawi, Botswana, Namibië), het Middellandse Zeegebied (Spanje, Marokko, Turkije), Latijns-Amerika (Panama en het Amazonebekken) en Zuidoost-Azië te benadrukken.
Wetenschapper Cody Knutson, medeauteur van het rapport en planningcoördinator bij het NDMC van de Universiteit van Nebraska (VS), verwijst naar een recente schatting van de OESO, volgens welke een droogteperiode vandaag de dag minstens twee keer zo hoge economische kosten veroorzaakt als in 2000 en dat tegen 2035 een stijging tussen 35 % en 110 % te verwachten is.
Paula Guastello, hoofdauteur van de studie en onderzoeker naar de gevolgen van droogte bij het NDMC, wijst erop dat vrouwen, meisjes en ouderen het hardst worden getroffen. Daarom is het “gezien de toenemende droogte van cruciaal belang dat we wereldwijd samenwerken om de meest kwetsbare mensen en ecosystemen te beschermen en te controleren of onze huidige watergebruikspraktijken in de veranderende wereld van vandaag duurzaam zijn”.
Ibrahim Thiaw, uitvoerend secretaris van het UNCCD, verzekert dat “droogte het nieuwe normaal is waarop we ons moeten voorbereiden”, want “het is een stille moordenaar; het sluipt stiekem aan, put de hulpbronnen uit, vernietigt levens in slow motion en laat diepe littekens achter”.
“Droogte is niet langer een verre dreiging”, zegt hij, eraan herinnerend dat “het er is, toeneemt en dringende wereldwijde samenwerking vereist, want wanneer energie, voedsel en water tegelijkertijd verdwijnen, beginnen samenlevingen uiteen te vallen”.
Klimaatwetenschapper, medeauteur van het rapport en oprichter van het NDMC, Mark Svoboda, beweert dat “het niet om een periode van droogte gaat, maar om een zich langzaam ontwikkelende wereldwijde ramp” en legt uit dat “geen enkel land, ongeacht zijn rijkdom of capaciteiten, zich zelfgenoegzaamheid kan veroorloven”.
“De mediterrane landen zijn voor alle moderne economieën wat de Canarische Eilanden zijn voor de steenkoolmijnen”, legt hij uit, en hij benadrukt dat “de strijd van Spanje, Marokko en Turkije om de water-, voedsel- en energievoorziening veilig te stellen in een aanhoudende droogte een voorproefje is van de toekomst van de watervoorziening bij ongecontroleerde opwarming van de aarde”.
Volgens de gegevens in het rapport bedragen de Spaanse investeringen in irrigatie- en waterinfrastructuur meer dan 22,84 miljard euro. Tussen 2023 en 2024 heeft de droogte het Amazonebekken tot een minimum doen slinken, de drinkwatervoorziening in grote delen van het gebied en het vervoer voor honderdduizenden mensen onderbroken en duizenden vissen en dolfijnen, die met uitsterven worden bedreigd, gedood. De auteurs waarschuwen dat de Amazone door toenemende ontbossing en bosbranden het risico loopt om van een koolstofput te veranderen in een koolstofbron. De droogte leidde ook tot een daling van het waterpeil in het Panamakanaal en een daling van het scheepsverkeer met meer dan een derde, wat “aanzienlijke verstoringen van de wereldhandel” tot gevolg had.
In Somalië stierven in 2022 43.000 mensen als gevolg van de droogte, een situatie van voedselonzekerheid die verder verslechtert en naar verwachting noodsituatie-achtige proporties zal aannemen. Bovendien hebben 68 miljoen mensen in Zuid-Afrika voedselhulp nodig en lijden 23 miljoen mensen in Oost-Afrika aan acute hongersnood.
De adjunct-uitvoerend secretaris van de UNCCD, Andrea Meza, verklaart dat “proactief droogtebeheer een kwestie is van klimaatrechtvaardigheid, rechtvaardige ontwikkeling en goed bestuur” en herinnert eraan dat vandaag de dag ongeveer 85 % van de mensen die door droogte worden getroffen, in landen met lage en gemiddelde inkomens leven, waarbij vrouwen en meisjes het zwaarst worden getroffen.
Volgens haar “moeten het overheidsbeleid en de internationale samenwerkingskaders dringend prioriteit geven aan de weerbaarheid tegen droogte, ten behoeve van de samenlevingen en economieën”.
Om droogteperiodes het hoofd te bieden, dringen de auteurs aan op meer investeringen in de ontwikkeling van robuustere systemen voor vroegtijdige waarschuwing en realtime monitoring van dit fenomeen en de gevolgen ervan, met inbegrip van de omstandigheden die bijdragen tot voedsel- en wateronzekerheid.
Hetzelfde geldt voor de implementatie van natuurgebaseerde oplossingen, zoals het herstel van stroomgebieden en het gebruik van inheemse gewassen, en de ontwikkeling van veerkrachtige infrastructuren, zoals netonafhankelijke energievoorziening en alternatieve watervoorzieningstechnologieën. Bovendien moet klimaatadaptatie worden geïmplementeerd met inachtneming van het genderperspectief en moet wereldwijde samenwerking worden bevorderd, met name ter bescherming van grensoverschrijdende stroomgebieden en handelsroutes.
Bron: agentschappen
