Het gebrek aan gekwalificeerde werknemers is een structureel probleem aan het worden op de arbeidsmarkt van de Balearen. Een probleem dat tot uiting komt in meer dan 10.000 onvervulde banen per jaar en een veel groter aantal banen dat wordt ingevuld door mensen die niet over het door bedrijven vereiste kwalificatieniveau beschikken.
Het aantal geschoolde werknemers dat bedrijven de afgelopen twee jaar op de eilanden hebben gezocht zonder ze te vinden, wordt geschat op ongeveer 80.000 mensen.
Dit cijfer is berekend op basis van schattingen van verschillende sectorale en intersectorale werkgeversverenigingen in de archipel, waaronder de verenigingen van de belangrijkste sectoren – hotels en restaurants, handel, bouw, industrie, landbouw en transport – evenals de Confederación de Asociaciones Empresariales de Baleares (CAEB) en de Agrupación de la Pequeña y Mediana Empresa de Mallorca (PIMEM). Ze gaan allemaal uit van dezelfde inschatting van de behoefte, volgens welke het percentage werknemers waar vraag naar is tussen de 10 en 15% ligt van de werknemers die momenteel nog actief zijn op de arbeidsmarkt.
Een studie van de Fundació Impulsa Balears gaat zelfs nog verder en schat het percentage actieve werknemers dat ondergekwalificeerd is voor de taken die ze uitvoeren op 32,2%. Hiermee zijn de Balearen de vijfde autonome gemeenschap waar de discrepantie tussen vaardigheden en banen het grootst is, boven het nationale gemiddelde en ver achter het Europese gemiddelde.
De Balearen eindigden de maand juli met 636.357 leden van het socialezekerheidsstelsel, een record voor elke maand in de geschiedenis. Tegenover dit cijfer staan 29.178 werklozen, waardoor het werkloosheidscijfer op 4,4% blijft steken en de volledige werkgelegenheid (die normaal gesproken wordt geacht te zijn bereikt wanneer het cijfer onder de 5% zakt) wordt geconsolideerd. De werkelijke vraag van bedrijven is echter bijna drie keer zo groot als het aantal mensen dat momenteel werkloos is.
Het probleem is niet alleen dat de meeste banen moeten worden ingevuld met ongeschoold personeel. Tegelijkertijd hebben de Balearen al een jaar lang een recordaantal onvervulde banen. In de samengevoegde kwartalen van 2022 bedroeg het aantal onvervulde banen 13.251 (563.4343 in heel Spanje), waarvan 90% in de dienstensector. In het eerste kwartaal van 2023 waren dat er 2.502 (563.4343 in heel Spanje). Het aantal onvervulde vacatures in 2022 is dus 50% hoger dan in 2019 (7.963) en 53% hoger dan in 2018 (6.177).
Deze situatie veroorzaakt operationele problemen voor bedrijven, die zien dat hun vermogen om te groeien en te investeren ernstig wordt aangetast. Specifiek in de bouwsector is er een geschat tekort van 9.000 werknemers, waardoor projecten die onder normale omstandigheden zouden moeten worden uitgevoerd, niet kunnen worden uitgevoerd.
In een recent rapport van de Bank van Spanje, waarin het probleem vanuit een nationaal perspectief wordt geanalyseerd, wordt erop gewezen dat “een hoog percentage bedrijven nog steeds wordt getroffen” – vooral in de landbouw, horeca en bouw – wat “een negatief effect zou hebben op investeringsbeslissingen”. Niet alleen de bouw, maar ook de industrie ziet haar activiteiten belemmerd worden omdat de 40.000 werknemers die ze heeft niet genoeg zijn: ze zou nog minstens 4.000 extra nodig hebben.
De horeca (106.000 werknemers volgens het arbeidsobservatorium van de regering) beleeft ook een dramatisch seizoen, dat wordt gekenmerkt door problemen om werknemers vast te houden die van het ene bedrijf naar het andere verhuizen of, in het geval van veel buitenlandse seizoensarbeiders, dit jaar niet eens komen opdagen: De kosten van levensonderhoud in de archipel, te beginnen met de huisvestingskosten, maken de werkavonturen van vorige zomers niet langer haalbaar.
De situatie is vergelijkbaar in de detailhandel (78.000 werknemers), waar een groot deel van het personeel tijdens de zomermaanden ook naar de horeca trekt.
Een ander parallel gevolg van het personeelstekort is waar de vakbonden CCOO en UGT al sinds vorig seizoen over klagen, en dit seizoen zijn er steeds meer klachten over oneerlijke praktijken op het gebied van werkdruk en werktijden, vooral in de horeca.
Het bevorderen van specifieke beroepsopleidingsplannen om tegemoet te komen aan de behoeften van bedrijven zal een “prioriteit” van de regering zijn, volgens de minister van Energie, Werkgelegenheid en Energie, Alejandro Saénz de San Pedro, die zich niet alleen inzet om de nodige voorwaarden te scheppen (vooral op het gebied van huisvesting) voor de terugkeer van seizoenarbeiders naar de eilanden, maar vooral om vaardigheidstrainingen voor de lokale beroepsbevolking te bevorderen. “We moeten inspelen op de behoeften van bedrijven en de arbeidsmarkt door meer opleidingen aan te bieden.
In die zin bevestigen ze dat een van de belangrijkste actiepunten het bevorderen van de oprichting van meer opleidingscentra zal zijn, waar vrijwel alle sectoren om vragen, en in toenemende mate. De raad richt zich op sectoren zoals handel, scheepvaart en transport, vooral met betrekking tot nieuwe paradigma’s van milieuvriendelijke mobiliteit.
Bron: Agentschappen
