Rokers zijn de belangrijkste oorzaak van bosbranden op de Balearen. Het Plaual de Prevenció, Vigilància i Extinció d’Incendis Forestals de les Illes Balears 2024 verzamelt statistieken over de typologie van nalatige en toevallige oorzaken van branden in de bossen van de Balearen tussen 2000 en 2019.
De meeste branden zijn te wijten aan onbepaalde oorzaken (379), maar de eerste bekende oorzaak is roken (323), gevolgd door bekende branden tijdens bosbouwwerkzaamheden (137), landbouwbranden (132) en bekende kampvuren (107), om alleen de branden te noemen die meer dan 100 hebben veroorzaakt.
De overige typologie is zeer divers: motoren en machines, afvalverbranding, vandalisme, veeverbranding, gemorste voertuigen, vuurwerk (rotjes of raketten), voertuigongevallen, gemorste vuilnisbelten, verbranding van snoeihout of tuinafval, bijenteelt, breuken in elektriciteitsleidingen of het dumpen van sintels en as, om er maar een paar te noemen.
Het plan bevat ook het gemiddelde aantal bosbranden in de periode 2007-2021 met 103,7 incidenten per jaar. Het gemiddelde jaarlijkse getroffen gebied is 522,3 hectare, hoewel de cijfers van jaar tot jaar sterk variëren. Dit cijfer wordt sterk beïnvloed door de grote branden in Morna (Eivissa) in 2011 en in Andratx in 2013, waarbij meer dan 2.000 hectare in vlammen opging. Van het bosgebied dat in de bovengenoemde periode van 15 jaar door brand is getroffen, was 47% bebost bos en de resterende 53% garrigue (boomloos).
De algemene trend is een lichte daling van het aantal branden per jaar, hoewel, zoals hierboven vermeld, met aanzienlijke schommelingen, variërend van 66 tot 114 branden in de afgelopen tien jaar.
Sinds 2014 zijn er geen grote branden meer geweest, zoals in Morna en Andratx, en in geen enkel jaar was een brand groter dan 500 hectare. Het Conselleria de Medi Natural legt uit dat de algemene neerwaartse trend te danken is aan drie belangrijke oorzaken: het toegenomen bewustzijn van de bevolking over het gebruik van vuur in of nabij beboste gebieden, de snelle effectiviteit die blusmiddelen in de loop der jaren hebben bereikt en de preventiewerkzaamheden die worden uitgevoerd, vooral in de winter. De regionale directie wijst er echter ook op dat we, ondanks de positieve trend in de statistieken, nooit zelfgenoegzaam mogen zijn of onze waakzaamheid mogen laten verslappen. Naast opzet kan elke onachtzaamheid of nalatigheid, hoe toevallig ook, leiden tot een nieuwe grote brand.
In termen van maandelijkse spreiding volgt het gemiddelde aantal bosbranden op de Balearen het gebruikelijke patroon, met pieken in de zomermaanden en pieken in juli en augustus. Juni en september zijn redelijk symmetrisch. De maanden met het laagste aantal branden zijn december, januari en februari, in die volgorde. Er zijn meer branden in maart en april dan in mei, vermoedelijk vanwege het informatie-effect op de bevolking aan het begin van de risicoperiode.
Wat de oorzaken betreft, is 54% van de branden te wijten aan nalatigheid en ongevallen. 33% zijn opzettelijke branden (met verschillende motieven), 8% zijn natuurlijke oorzaken (bliksem), 4% zijn onbekende oorzaken en 1% zijn herhalingen van branden die als gedoofd werden beschouwd.
Als we naar de maandelijkse verdeling per oorzaakgroep kijken, is er een duidelijke piek in opzettelijke oorzaken in de zomer. De temporele verdeling van nalatigheid is bimodaal, met een eerste piek in de lente en een tweede piek tussen juni en augustus.
Bliksembranden komen voor in september, wanneer de nazomerstormen beginnen. De oorzaken van landbouw- en bosbranden worden gevonden in maart en april, en de oorsprong voor rokers ligt duidelijk in juli en augustus.
Bron: Agentschappen
