Papieren rietjes, die als “groen” worden beschouwd omdat ze niet van plastic zijn, bevatten langdurige en mogelijk giftige chemicaliën, volgens een nieuwe studie gepubliceerd in het tijdschrift Food Additives and Contaminants. In de eerste analyse in zijn soort in Europa en slechts de tweede wereldwijd, onderzochten Belgische onderzoekers 39 merken rietjes op de groep synthetische chemicaliën die bekend staan als poly- en perfluoralkylverbindingen (PFAS).
Het onderzoek vond PFAS’s in de meeste geteste rietjes, vooral in papieren en bamboe rietjes. PFAS’s worden gebruikt om alledaagse producten – van outdoorkleding tot pannen met antiaanbaklaag – water-, hitte- en vlekbestendig te maken. Ze zijn echter potentieel schadelijk voor mensen, dieren en het milieu. Ze breken na verloop van tijd heel langzaam af en kunnen duizenden jaren in het milieu blijven, een eigenschap die ze de bijnaam “eeuwige chemicaliën” heeft opgeleverd.
Ze zijn in verband gebracht met een reeks gezondheidsproblemen, waaronder een verminderde reactie op vaccins, een lager geboortegewicht, schildklieraandoeningen, een verhoogd cholesterolgehalte, leverschade, nierkanker en teelbalkanker. “Drinkrietjes gemaakt van plantaardige materialen zoals papier en bamboe worden vaak aangeprezen als duurzamer en milieuvriendelijker dan plastic rietjes,” zegt onderzoeker Dr. Thimo Groffen, een milieuwetenschapper aan de Universiteit van Antwerpen, België, die betrokken was bij het onderzoek. “De aanwezigheid van PFAS in deze rietjes betekent echter dat dit niet noodzakelijk waar is,” voegt hij eraan toe.
Een groeiend aantal landen heeft de verkoop van plastic producten voor eenmalig gebruik verboden, waaronder rietjes, en plantaardige versies zijn populaire alternatieven geworden. Een recent onderzoek vond PFASs in plantaardige drinkrietjes in de Verenigde Staten. Dr. Groffen en zijn collega’s wilden uitzoeken of dit ook gold voor rietjes die in België verkocht werden. Daartoe kocht het onderzoeksteam 39 verschillende merken rietjes van vijf materialen: papier, bamboe, glas, roestvrij staal en plastic. De rietjes, die voornamelijk verkrijgbaar waren in winkels, supermarkten en fastfoodrestaurants, werden in twee ronden getest op PFAS. De meeste merken (27/39, 69%) bevatten PFASs, met een totaal van 18 verschillende gedetecteerde PFASs. Papieren drinkrietjes bevatten het vaakst PFAS’s, met chemische stoffen die werden gedetecteerd in 18/20 (90%) van de geteste merken. PFAS’s werden ook gedetecteerd in 4/5 (80%) van de merken bamboe rietjes, 3/4 (75%) van de merken plastic rietjes en 2/5 (40%) van de merken glazen rietjes. Ze werden in geen van de vijf geteste stalen rietjes aangetroffen.
Het meest aangetroffen PFA, perfluoroctaanzuur (PFOA), is wereldwijd verboden sinds 2020. Trifluorazijnzuur (TFA) en trifluormethaan-sulfonzuur (TFMS), PFAS’s met een “ultrakorte keten” die zeer goed oplosbaar zijn in water en daarom van drinkrietjes in drankjes kunnen terechtkomen, werden ook gedetecteerd. De PFAS-concentraties waren laag en vormen een beperkt risico voor de menselijke gezondheid, aangezien de meeste mensen rietjes slechts af en toe gebruiken. PFAS’s kunnen echter vele jaren in het lichaam achterblijven en de concentraties kunnen na verloop van tijd toenemen.
“Kleine hoeveelheden PFAS’s zijn op zichzelf niet schadelijk, maar kunnen de chemische belasting die al in het lichaam aanwezig is verhogen,” waarschuwt Groffen. Het is niet bekend of de PFAS’s door de fabrikanten aan de rietjes zijn toegevoegd om ze waterdicht te maken of dat ze het gevolg zijn van verontreiniging.
Mogelijke bronnen van verontreiniging zijn onder andere de grond waarin het plantmateriaal is verbouwd en het water dat is gebruikt bij het productieproces. De aanwezigheid van de chemicaliën in bijna alle merken papieren rietjes betekent echter dat het waarschijnlijk is dat ze in sommige gevallen werden gebruikt als een waterafstotende coating, aldus de onderzoekers.
Groffen concludeert dat “de aanwezigheid van PFAS in papieren en bamboe rietjes laat zien dat ze niet noodzakelijkerwijs biologisch afbreekbaar zijn. We konden geen PFAS’s detecteren in roestvrijstalen rietjes, dus ik zou consumenten adviseren om roestvrijstalen rietjes te gebruiken of ze gewoon te vermijden.
Bron: Agentschappen
