Een team taalkundigen onder leiding van Dr. Soren Wichmann van de Universiteit van Kiel heeft aangetoond dat de gemiddelde omgevingstemperatuur van invloed is op de luidheid van bepaalde spraakklanken. “Over het algemeen zijn talen uit warmere regio’s luider dan talen uit koudere regio’s,” zegt de expert, wiens onderzoek is gepubliceerd in PNAS Nexus. Het basisidee achter het onderzoek is dat we omgeven zijn door lucht wanneer we spreken en luisteren. Gesproken woorden worden door de lucht verzonden in de vorm van geluidsgolven.
Daarom beïnvloeden de fysieke eigenschappen van lucht het gemak waarmee spraak wordt geproduceerd en gehoord. “Aan de ene kant vormt de droogte van koude lucht een uitdaging voor de productie van geluiden die trillingen van de stembanden vereisen. Aan de andere kant heeft warme lucht de neiging om gedempte geluiden te beperken door hun hoogfrequente energie te absorberen,” legt Dr. Wichmann uit. Deze factoren kunnen leiden tot een hoger volume van bepaalde spraakklanken in warmere klimaten, wat in de wetenschap luidheid wordt genoemd.
Dr. Wichmann en zijn collega’s gebruikten de Automated Similarity Judgment Program (ASJP) database om te testen of deze factoren daadwerkelijk invloed hebben op de taalontwikkeling. De database bevat momenteel de basiswoordenschat van 5.293 talen en wordt voortdurend uitgebreid met de steun van het ROOTS Cluster of Excellence. Dr. Wichmann en zijn collega’s ontdekten dat talen rond de evenaar in het bijzonder een hoge gemiddelde sonoriteit hebben, terwijl talen in Oceanië en Afrika de overeenkomstige hoogste waarde hebben.
Daarentegen is het wereldrecord voor lage sonoriteit in handen van de Salish talen aan de noordwestkust van Noord-Amerika. Er zijn echter enkele uitzonderingen op deze trend. Zo hebben sommige Centraal-Amerikaanse en Zuidoost-Aziatische talen een zeer lage gemiddelde luidheid, ook al worden ze in zeer warme gebieden gesproken. “Over het algemeen konden we echter een duidelijk verband vaststellen tussen de gemiddelde luidheid van de taalfamilies en de gemiddelde jaarlijkse temperatuur,” benadrukt Dr. Wichmann.
Uitzonderingen geven aan dat de effecten van temperatuur op luidheid zich slechts langzaam ontwikkelen en de klanken van een taal pas na eeuwen of zelfs millennia karakteriseren. De mate waarin de omgeving talen beïnvloedt, is vandaag de dag onderwerp van intensief wetenschappelijk debat. “Lange tijd gingen onderzoekers ervan uit dat taalstructuren autonoom zijn en op geen enkele manier beïnvloed worden door de sociale of natuurlijke omgeving.
“Recentere studies, waaronder de onze, beginnen dit in twijfel te trekken,” zegt Dr. Wichmann. Dergelijke studies kunnen ook nieuwe manieren opleveren om menselijke samenlevingen te begrijpen, bijvoorbeeld op het gebied van migratie. “Als talen zich in een langzaam proces van duizenden jaren aanpassen aan hun omgeving, dan bevatten ze aanwijzingen over de omgeving van hun voorgangerstalen,” zegt de taalkundige uit Kiel.
Bron: Agentschappen
