De eilandraad geeft toestemming voor twee grote landgoederen in Marratxí op Mallorca, die in de toekomst als agrotoeristische bedrijven zullen worden gebruikt. Dit roept vragen op: wie profiteert van deze beslissing, wie verliest ruimte en welke regels zijn nodig om te voorkomen dat ons cultureel erfgoed verwordt tot een pure toeristische attractie?
Het gaat om de vraag wie er echt baat heeft bij de herbestemming van historische landgoederen: de omwonenden of de groei van het toerisme?
De beslissing van de eilandraad maakt deel uit van een grotere toewijzingsronde, waarbij talrijke toeristische bedden zullen worden ondergebracht in gebouwen die als cultureel erfgoed worden beschouwd. Enerzijds lijkt dit een goede manier om verlaten finca’s nieuw leven in te blazen. Anderzijds rijst de vraag of het behoud van cultuur niet ondergeschikt wordt gemaakt aan marktbelangen. Investeerders brengen weliswaar geld voor restauraties en creëren banen, maar het gevaar bestaat dat het publiek en de lokale identiteit verloren gaan als historische gebouwen volgens de logica van de markt worden opengesteld.
Er zijn transparante criteria nodig voor de toelating van gebouwen met BIC-status voor toeristische doeleinden, bindende voorwaarden om renaturering en lokaal gebruik te waarborgen, en een duidelijke verdeling van de inkomsten ten gunste van de gemeente. Zonder deze elementen bestaat het gevaar dat cultureel erfgoed wordt omgevormd tot pure vakantieoorden.
Concrete voorstellen omvatten bindende overeenkomsten voor het behoud van monumentale gebouwen, beperkingen van het aantal gasten per gemeente, de verplichting tot lokale arbeidsovereenkomsten en voorkeursaankopen bij lokale producenten, transparantie bij restauratieplannen en de betrokkenheid van omwonenden vóór de goedkeuring.
Bovendien moeten toeristische plaatsen in historische gebouwen gekoppeld worden aan tegenprestaties, zoals regelmatige dagen met vrije toegang voor de bevolking of inkomsten voor gemeentelijke restauratiefondsen. De eilandraad moet bij aanbestedingen de infrastructuurperspectieven openbaar maken. Het herstel van vervallen eigendommen kan een kans zijn als cultuurbehoud, algemeen belang en toeristisch gebruik gelijkwaardig worden behandeld. Zonder duidelijke regels bestaat echter het gevaar dat historische gebouwen alleen maar een decor worden voor dure vakanties, zonder tastbare voordelen voor de lokale gemeenschap.
Bron: Agentschappen
