In een onderzoek onder meer dan 22.000 multiple sclerose-patiënten is voor het eerst een genetische variant ontdekt die in verband wordt gebracht met een snellere progressie van de ziekte, waardoor nieuwe behandelingen kunnen worden ontwikkeld. De bevindingen, gepubliceerd op woensdag (28.06. 2023), gepubliceerd in het tijdschrift Nature, werd uitgevoerd door meer dan 70 instellingen over de hele wereld, onder leiding van de universiteiten van Californië, San Francisco (VS) en Cambridge (VK), en hierbij waren Yolanda Blanco, Sara Llufriu en Albert Saiz betrokken, onderzoekers van de afdeling Neuroimmunologie en Multiple Sclerose van het Hospital Clínic-IDIBAPS in Barcelona, en Xavier Montalban, Manuel Comabella, Sunny Malhorta en Luciana Midaglia van het Centrum voor Multiple Sclerose in Catalonië (Cemcat).
Bij multiple sclerose (MS) valt het immuunsysteem ten onrechte de hersenen en het ruggenmerg aan, wat leidt tot episodes van ziekte en een langdurige degeneratie die progressie wordt genoemd.
Hoewel er effectieve behandelingen zijn voor de terugvallen, is er geen enkele die de progressie van de ziekte kan voorkomen. De ontdekking van een genetische variant die de ernst van de ziekte vergroot, is volgens onderzoekers “de eerste echte vooruitgang in het begrijpen en bestrijden van dit aspect van multiple sclerose”.
De onderzoekers ontdekten dat het erven van deze genetische variant van beide ouders de tijd tot het nodig hebben van een rollator met bijna vier jaar verkort, en geloven dat het begrijpen van hoe de variant zijn effecten uitoefent op de ernst van MS de weg vrijmaakt voor een nieuwe generatie behandelingen die kunnen voorkomen dat de ziekte zich ontwikkelt.
De studie bracht twee grote MS-onderzoeksconsortia samen: het International Multiple Sclerosis Genetics Consortium (IMSGC) en het Multiple MS Consortium (MultipleMS), waardoor MS-onderzoekers van over de hele wereld de middelen konden bundelen die nodig waren om te beginnen met het identificeren van de genetische factoren die de prognose van MS beïnvloeden. Eerdere studies hadden aangetoond dat de gevoeligheid of het risico voor MS grotendeels te wijten is aan een disfunctie van het immuunsysteem en dat een deel van deze disfunctie kan worden behandeld, waardoor de ziekte langzamer verloopt.
“Deze risicofactoren verklaren echter niet waarom sommige MS-patiënten tien jaar na de diagnose in een rolstoel zitten, terwijl anderen marathons blijven lopen”, aldus de onderzoekers.
De twee consortia combineerden gegevens van meer dan 12.000 MS-patiënten om een genoomwijde associatiestudie (GWAS) uit te voeren en deze te correleren met de ernst van MS, inclusief de jaren die voor elke persoon verstreken vanaf het moment van de diagnose totdat ze een bepaald niveau van invaliditeit bereikten. Na meer dan zeven miljoen genetische varianten te hebben onderzocht, vonden de wetenschappers één variant die geassocieerd werd met een snellere progressie van de ziekte.
De variant ligt tussen twee genen die niet eerder in verband werden gebracht met MS, DYSF en ZNF638. De eerste is betrokken bij het herstellen van beschadigde cellen en de tweede helpt virale infecties onder controle te houden. Volgens de onderzoekers suggereert de nabijheid van de variant bij deze genen dat ze betrokken kunnen zijn bij de progressie van de ziekte. Aangezien deze genen normaal gesproken actief zijn in de hersenen en het ruggenmerg, en niet in het immuunsysteem, suggereert het onderzoek dat de weerstand en het vermogen van het zenuwstelsel om zichzelf te repareren het verloop van MS-progressie bepaalt. “Hoewel het voor de hand lijkt te liggen dat de weerstand van de hersenen tegen letsel de ernst van een ziekte als MS bepaalt, heeft deze nieuwe studie ons gewezen op de sleutelprocessen die aan deze weerstand ten grondslag liggen,” aldus de onderzoekers, die deze bevinding zien als de eerste aanwijzing om de component van het zenuwstelsel van MS aan te pakken.
Om hun bevindingen te bevestigen, onderzochten de wetenschappers de genetica van bijna 10.000 andere MS-patiënten en ontdekten dat degenen met twee kopieën van de variant een snellere progressie van de handicap hadden. Ze willen nu precies uitzoeken hoe deze genetische variant het zenuwstelsel in het algemeen beïnvloedt. Daartoe verzamelen ze meer DNA-monsters van MS-patiënten in de hoop andere varianten te vinden die bijdragen aan langdurige invaliditeit.
Bron: Agentschappen
