De Balearen zijn maandag (28 april 2025) gespaard gebleven van de historische stroomstoring die het hele schiereiland, Portugal en Zuid-Frankrijk zonder stroom heeft gezet. De bijzondere ligging van deze gebieden buiten het schiereiland speelde dit keer in het voordeel van de Balearen, de Canarische Eilanden en de autonome steden Ceuta en Melilla, omdat zij op het moment van de stroomuitval “energieonafhankelijk” waren, maar deze “onafhankelijkheid” heeft een houdbaarheidsdatum.
Tot de ingebruikname van de elektriciteitsverbinding tussen de Balearen en het Spaanse vasteland via een onderzeese kabel in augustus 2012 behoorden stroomuitval tot het dagelijks leven van de eilandbewoners. Deze deden zich vooral voor op de heetste dagen tijdens het hoogseizoen, wanneer de vraag naar elektriciteit sterk toenam.
De verbinding met het vasteland betekende niet alleen een verbetering van de kwaliteit en betrouwbaarheid van de energievoorziening, maar opende ook de deur naar de decarbonisatie van de energievoorziening van Mallorca en leidde tot de gedeeltelijke sluiting van de warmtekrachtcentrale Es Murterar, die nu maximaal 500 uur per jaar in bedrijf is.
Zodra de tweede onderzeese kabel in gebruik is genomen, wordt de centrale in Alcúdia volledig stilgelegd. Het is een van de laatste drie nog in bedrijf zijnde kolencentrales in Spanje.
In 2019 kwamen de Balearische regering en de Spaanse centrale regering een plan overeen om de energievoorziening van Mallorca koolstofvrij te maken. In januari 2020 werden de eerste twee blokken van Es Murterar stilgelegd. Van 1 januari 2020 tot augustus 2021 werd voor de elektriciteitscentrale in Alcúdia een maximale productiegrens van 1.500 uur per jaar vastgesteld. Vanaf dat moment werd de toegestane bedrijfstijd teruggebracht tot de huidige 500 uur per jaar.
Toen maandag om 12.30 uur de stroom uitviel, was het eiland van de Balearen afgesneden van het vasteland. Op dat moment leverde de centrale 100 megawatt aan het elektriciteitsnet van de Balearen, terwijl de totale behoefte van de eilanden 660 megawatt bedroeg. De afhankelijkheid van het vasteland was dus beperkt en de centrales konden zelf in de behoefte voorzien. Dit lukte ondanks het feit dat Es Murterar de maximaal toegestane 500 bedrijfsuren voor dit jaar al had bereikt, wat op dat moment van het jaar nog nooit was voorgekomen.
Branchekenners waarschuwen dat de Balearen bij een onderbreking van de elektriciteitsleiding op een zomerdag net als de rest van het land zonder stroom zouden zijn komen te zitten, aangezien de elektriciteitscentrale in Alcúdia tot 2026 niet meer in bedrijf kan zijn.
Waarom heeft Es Murterar de uren die normaal gesproken waren gereserveerd voor het piekverbruik in augustus al opgebruikt? Feit is dat de centrale regering nog geen besluit heeft genomen over de aanbesteding voor de concurrentiestender 2025-2029. Het gaat om een prijs- en veilingstelsel waarbij de elektriciteitsleveranciers een reeks financiële compensaties ontvangen, zodat de extra kosten voor de elektriciteitsproductie op de eilanden niet worden doorberekend in de tarieven voor de consument en de elektriciteitsrekeningen zoveel mogelijk worden gelijkgetrokken met die op het Spaanse vasteland.
Het voorstel van Endesa voorziet in het behoud van Es Murterar als noodzakelijke infrastructuur om in de elektriciteitsbehoefte van Mallorca te voorzien, maar de beslissing van het ministerie van Industrie en Toerisme laat langer op zich wachten dan verwacht. De elektriciteitsleverancier liep het risico met volle opslagplaatsen te blijven zitten als de regering zijn voorstel definitief zou afwijzen en hij de exploitatie niet zou kunnen starten.
We hebben het hier over brandstof ter waarde van miljoenen euro’s. Om deze reden heeft Red Eléctrica voor het eerst in haar geschiedenis “op verzoek van de exploitant” toestemming gegeven voor de ingebruikname dit jaar, hoewel traditioneel Red Eléctrica en niet Endesa het startsein geeft op basis van de “behoefte”.
Bron: agentschappen
