De NAVO beschikt niet over een mechanisme om een lid uit de organisatie te zetten, en het vertrek van een bondgenoot is alleen mogelijk op vrijwillige basis, ondanks de dreigementen van de Amerikaanse president Donald Trump aan het adres van Spanje vanwege de meningsverschillen van de regering over de verhoging van de defensie-uitgaven tot 5 % van het bbp.
In een verklaring samen met zijn Finse ambtgenoot Alexander Stubb in het Witte Huis noemde Trump Spanje een “achterblijver” op het gebied van uitgaven en verklaarde hij dat het uit de NAVO “moet worden uitgesloten”.
Vrijdag (10.10.2025) vermeed de militaire organisatie commentaar te geven op de dreigementen van de Amerikaanse president, die volhield dat Spanje “geen excuus” had om de defensie-uitgaven niet te verhogen.
In ieder geval verklaren verschillende geallieerde bronnen tegenover Europa Press dat er binnen de NAVO geen procedure bestaat om een lid uit te sluiten, en zij beschouwen de uitspraken van Trump als een tactiek om de druk op de noodzaak van een verhoging van de defensie-uitgaven op te voeren, aangezien alle 32 bondgenoten zich ertoe hebben verbonden om binnen tien jaar 5 % van het bbp in hun militaire begroting te investeren.
“Een bondgenoot kan niet worden uitgesloten. Daar bestaat geen procedure voor”, benadrukken de geraadpleegde bronnen, maar zij wijzen erop dat het standpunt van Spanje om niet meer dan 2,1 % aan militaire uitgaven te besteden, binnen de NAVO niet goed wordt ontvangen, hoewel de bondgenoten “proberen zich bij deze discrepantie neer te leggen”.
Diplomatieke bronnen benadrukken dat het NAVO-verdrag het gedwongen vertrek van een lid uit de organisatie niet regelt en bagatelliseren de uitspraken van Trump, die zij afdoen als roddels zonder veel betekenis binnen het bondgenootschap.
De organisatie probeert al maanden om te gaan met de druk van Trump, die tijdens de NAVO-top in Den Haag al had gedreigd Spanje extra invoerrechten op te leggen vanwege zijn gebrek aan toewijding aan de 5%-norm. Tegen deze achtergrond is het begrijpelijk dat de Amerikaanse president nu opnieuw actie onderneemt tegen de Spaanse regering, terwijl de NAVO blijft volhouden dat beslissingen bij consensus worden genomen en dat alle 32 bondgenoten, inclusief Spanje, onder het nieuwe uitgavenplafond vallen.
“Helaas gebruikt Spanje een verkeerd argument”, aldus de geraadpleegde bronnen over het standpunt van de regering van Pedro Sánchez, die haar engagement voor de militaire verplichtingen van de NAVO verdedigt, maar van mening is dat deze kunnen worden nagekomen met slechts 2,1 % van het militaire budget.
De NAVO voorziet in haar oprichtingsverdrag uit 1949 inderdaad in het vrijwillige vertrek van een van haar leden uit de NAVO. Concreet staat in artikel 13: “Elke partij kan een jaar na kennisgeving van haar opzegging aan de regering van de Verenigde Staten uit het verdrag treden”, aangezien Washington de bewaarder is van de NAVO-toetredingsakten.
Vervolgens zou de Amerikaanse regering de overige bondgenoten op de hoogte brengen van het vertrek van een lid van de organisatie, wat in de meer dan 75 jaar dat de NAVO bestaat en het aantal leden is gegroeid van 12 naar 32, nog nooit is voorgekomen. Het dichtst bij het verlies van een bondgenoot kwam in 1967, toen Frankrijk besloot zich terug te trekken uit de militaire structuren en plannen van de NAVO, hoewel het lid bleef van het militaire blok en deelnam aan de besprekingen van de Atlantische Raad. Deze beslissing werd in 1995 ongedaan gemaakt, hoewel Frankrijk momenteel zijn eigen koers blijft varen op het gebied van nucleaire defensie.
Bron: agentschappen
