Een studie waaraan het Mediterrane Instituut voor Geavanceerde Studies (Imedea, CSIC-UIB) en het Interdisciplinair Onderzoekscentrum voor Milieutechnologieën (Cretus, Universiteit van Santiago de Compostela) hebben meegewerkt, heeft aangetoond dat het op basis van wetenschappelijke gegevens mogelijk is om beperkingen vast te stellen voor de vangst van haaien in de EU.
De wereldwijde handel in haaienproducten zoals vlees en vinnen is een economisch belangrijke industrie die de afgelopen decennia heeft bijgedragen tot “een aanzienlijke afname van de haaienpopulaties”, aldus het Imedea in een verklaring.
Een nieuwe studie, gepubliceerd in het tijdschrift Marine Policy, onderzoekt hoe dit handelsnetwerk voor haaien is gestructureerd en welke rol de Europese Unie kan spelen om het “duurzamer, ethischer en traceerbaarder te maken en een leidende rol te spelen in de wereldwijde duurzaamheid van deze soorten”.
Het werk wordt geleid door Andrés Ospina-Álvarez en Silvia de Juan Mohan (Imedea, CSIC-UIB) en Sebastián Villasante (Cretus, Universiteit van Santiago de Compostela), in samenwerking met internationale deskundigen uit Canada, Australië, de Verenigde Staten en organisaties zoals WWF en TRAFFIC.
Op basis van een analyse van meer dan twintig jaar gegevens over de wereldwijde handel in haaienproducten met behulp van netwerkanalysetechnieken heeft het onderzoeksteam een aantal belangrijke patronen geïdentificeerd.
Een daarvan is dat de handel in haaienvinnen sterk geconcentreerd is op Aziatische markten, met name Hongkong en Singapore. Op deze markt is Spanje de op één na grootste exporteur van haaienvinnen ter wereld en Singapore de belangrijkste afnemer.
De handel in haaienvlees is echter meer verspreid, waarbij de Europese Unie – met name Spanje, Portugal en Frankrijk – en Zuid-Amerika – Uruguay en Brazilië – belangrijke knooppunten zijn in de wereldwijde herverdeling.
Zo importeert Spanje haaienvlees uit Latijns-Amerika, Afrika en Azië en exporteert het voornamelijk naar Italië en Brazilië. Frankrijk importeert haaienvlees uit de Verenigde Staten en exporteert het vervolgens naar Italië.
Hoewel de EU beschikt over geavanceerde regelgeving voor duurzame visserij en instrumenten zoals Traces – een digitaal systeem voor het traceren van visserijproducten – waarschuwt de studie voor “structurele tekortkomingen in de controlemechanismen”.
“In Europese havens wordt slechts een klein deel van de haaienladingen gecontroleerd en wordt zelden nagegaan of de regel dat haaien met intacte vinnen moeten worden aangeland, wordt nageleefd. Deze regel is een belangrijke maatregel tegen het ‘vinnen’ – het afsnijden van de vinnen”, aldus de studie.
Daarom stellen de auteurs verschillende concrete maatregelen voor om de rol van de EU als drijvende kracht achter verandering te versterken, waaronder het verbeteren van de traceerbaarheid door middel van technologieën zoals blockchain.
Bovendien zouden exportlanden stimulansen en technische bijstand kunnen worden aangeboden of zou de toegang tot de Europese markt kunnen worden gekoppeld aan duurzame en controleerbare praktijken. “De bescherming van haaien kan niet worden bereikt met geïsoleerde maatregelen. Aangezien de toeleveringsketen meerdere landen omvat – van de diepzeevisserij en de verwerking tot de verkoop op internationale markten – is een systemische, gecoördineerde en multilaterale aanpak nodig”, aldus de onderzoekers.
Volgens hen heeft de handel in haaien vanwege het “gebrek aan traceerbaarheid en regulering in veel fasen van het proces” gevolgen die “veel verder reiken dan de lokale populaties”, omdat deze “de mariene ecosystemen en kustgemeenschappen wereldwijd aantast”.
De studie tracht instrumenten aan te reiken om dit handelsnetwerk te herzien en te hervormen door “criteria van eerlijkheid, duurzaamheid en transparantie” toe te passen om “de negatieve gevolgen te verzachten en de bescherming van haaien wereldwijd te bevorderen”.
Bron: agentschappen
